Hatay Tarihi
Hatay, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Yöredeki tarihi yaşam bulguları M.Ö. 100.000’lere kadar uzanmaktadır. Amik Ovası’nda; Çatalhöyük, Tel Tainat, Tel Cüdeyde ve Tel Atçana’da ilk Tunç Çağı yerleşmeleri tespit edilmiş ve mimari kalıntılara rastlanmıştır. Hatay’ın tarihi, coğrafyası, kültürel desenleri, sosyal yapısı yıllar içinde çok katmanlı kent karakterini oluşturmuş ve özgün yapısı ile insanları daima kendine çekmiştir.

Antakya gerek bir sınır kenti, gerekse tarım ve sanayi alanında faaliyetler yapan bir bölge olmasından dolayı ticaret merkezi konumunda olmuştur. Kent içinde ticareti destekleyecek geçmişten beri varlığını koruyan çarşı alanları bulunmaktadır. Antakya’nın zaman içerisinde kent formunda gerçekleşmiş olan değişim kent merkezinden çeperlere doğru gidildikçe Antik Dönem’deki doğrusal ve kompakt yapının bozulması, küçük ve birbirinden farklı biçimlerde yapı adalarının ortaya çıkması şeklinde olmuştur.
 
6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi sonrasında Hatay’ın yeniden canlanması için başlatılan bu projede kentin sahip olduğu bu potansiyellerinin irdelemesi yapılarak izlerin gelecek kuşaklara aktarımını amaçlayan sürdürülebilir bir vizyon benimsenmiştir.

Deprem Öncesi Durum Değerlendirmeleri
Hatay ili çok katmanlı ve çok kültürlü bir kenttir. Geçmişten bugüne pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan kent, kültürel yapısının yanında doğal yapısı ile de çekim oluşturmaktadır. Amanos ve Habib-i Neccar Dağı kentteki yerleşimi etkileyen en önemli topografik eşiklerdir. Ulaşım kararları da topografik eşiklere göre şekillenmektedir.

Raylı sistem ise İskenderun ilçesindeki limana kadar ulaşan demir yolu ile sınırlı kalmaktadır. Diğer eşik ise Amik Ovası’nın güney sınırını oluşturan Asi Nehri’dir. Kent kurulumundan bu yana yerleşim alanları Asi Nehri’nin yakınında seçilmiştir. Sahil bandındaki yerleşimler ise turizm ve balıkçılık faaliyetleri ile birlikte gelişmiştir. Hatay ilinin hakim rüzgar yönünün güney olması klimatik konfor sağlayarak kent içindeki hava sirkülasyonu oluşmasını sağlamaktadır. Hatay ilinin verimli topraklara sahip olması tarımsal açıdan zenginlik sağlasa da yerleşim açısından tehlike barındırmaktadır. Alüvyon topraklara sahip olan il, zemin sıvılaşması riskini taşımaktadır. Kentin üzerinden Doğu Anadolu Fay Hattı’na bağlanan diri faylar geçmektedir.

Projeye Genel Yaklaşım
Önerilen tüm sistemin mevcut durum değerlendirmelerinin ölçeğine uygun olarak ele alınması ve aktarımının sağlanması ile ülke ve bölge ölçeğinden yapı ölçeğine kadar birbirileri ile ilişkilendirilen sistematik bir kurgu oluşturulmasıdır. Hatay ilinin depremden etkilenen tüm ilçelerine yönelik olarak hazırlanan mevcut durum tespit ve yaklaşım önerileri depremin en fazla etkilediği yerleşim merkezi olan Antakya ve Defne ilçelerinde 5 aşamalı olarak detaylı ele alınmıştır. Tüm aşamalarda deprem öncesi ve sonrası durum ile önerilen yaklaşım ortaya konmuştur.

Hatay ilinin yerleşim merkezi olan, Antakya ve Defne ilçelerinin sınırları içerisinde yer alan kent merkezinin deprem öncesi durum incelemesi ve alansal-yapısal analizler yapıldıktan sonra bölgenin deprem sonrasında hasar durumu analiz edilmiştir. Sonrasında tüm bu veriler değerlendirildikten sonra master plan yaklaşımı belirlenmiş ve son aşama olarak kent merkezi için master plan üretilmiştir.

Plan Kararları
- Yerleşim ve kentsel çalışma alanlarının doğal eşikler dikkate alınarak, verimli tarım alanlarına, doğal kaynak değerlerine ve yenilenebilir enerji kaynak alanlarına zarar vermeyecek biçimde geliştirilmesi
- Afet riski taşıyan alanlarda koruyucu arazi kullanım kararlarının geliştirilmesi
- Arsuz ve Samandağ ilçelerinde deniz turizminin geliştirilmesi.
- Payas - Hassa bağlantısı kurularak Belen - Antakya arasındaki yolun yükünün hafifletilmesi.
- Demiryollarının il genelinde geliştirilmesi. Yük taşımacılığı ve lojistik destek sağlanması.

Master plan çalışmasına yönelik birincil adım kente yönelik üst ölçek vizyon kararlarının bölgeye yönelik tespit ve değerlendirmeler ışığında stratejilere dönüştürülmesidir. Bu aşamada master plana yönelik üst stratejiler oluşturularak mekansal gelişim kurgusunun ana girdileri sağlanmaktadır.

Master Plan Stratejisi
- Deprem öncesi mekânsal izlerin ve kentsel hafızanın entegrasyonu
- Çok katmanlı tarihi birikimini koruyan ve gelişimi destekleyen büyüme yönelimi
- Ana dolaşım rotaları
- Doğal ve yapılı çevrenin korunması
- Özel proje alanları
- Korunan alanlar
- Belli arazi kullanımlarının teşvik veya sakınımını gerektiren alanların tanımlanması.
- Yoğunluğu artırılması veya azaltılması gereken alanların tanımlanması konularında tanımlayıcı ve yön göstericidir.

Master plan stratejisi ile mevcut durum referansları dikkate alınarak üst ölçek kararlar ile şekillenen mekansal kurgunun yaklaşım şeması, mekansal gelişim şeması ve tasarım şeması başlıkları ile ele alınması sağlanmış ve uygulamayı yönlendirecek tasarım kodlarının altyapısı oluşturulmuştur.