ŞEHİR MERKEZi YENİDEN PLANLAMA ÇALIŞMA PRENSİPLERİ
6 Şubat ve 20 Şubat depremlerinde büyük hasar gören illerde planlama çalışmaları devam etmekte, ÇŞİDB tarafından yaptırılan masterplanlara uygun olarak alt ölçeklerdeki pilot projelerin hazırlanması TTV tarafından yürütülmektedir. Gerek planlama çalışmaları, gerek bu çerçevede pilot projelerin hazırlanması aşamasında tüm paydaşlarla ilk elden bilgi paylaşımını önemsemekteyiz. Üst üste toplantılarla farklı zamanlarda, olabildiğince fazla kişi ve kesime detaylı anlatımları gerçekleştirilmiş olan projelerin ana ilkeleri aşağıdaki gibidir:
** Daha önce pek çok toplantıda tanıtımı yapılmış olan masterplan kararlarında, 1920’lerde yapılmış olan Fransız planı izleri temel bir yaklaşım prensibi olarak sürdürülmektedir. Depremin yıkıcı etkisini artıran dere yataklarına yerleşim anlayışı terk edilerek nehir ve su kıyıları yeşil alan olarak ayrılmıştır. Bu durumda daha da sıkışacak yerleşim alanlarında mülk sahiplerini yerlerinden uzaklaştırmamak için yapı adaları birleştirilerek büyütülmüştür.
** Masterplana göre, nehir kıyısı ve dere yataklarının imara kapatılmasıyla toplam yeşil alan deprem öncesine göre yaklaşık 2 katına çıkarılmıştır.
** Antakya Merkez için yürütülen pilot proje bütüncül olarak detaylı bir biçimde ele alınan deprem sonrası Hatay Master Planı çerçevesinde ilk uygulama alanını içermektedir. Antakya’da deprem sonrası ekonomik koşullar gözetilerek, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılacak uygulama, kendisi için olduğu kadar bundan sonra geliştirilecek süreçler için de örnek ve yönlendirici olması açısından en önemli aşamalardan biridir.
** Söz konusu çalışma alanı tüm Antakya’nın depremden sonra “afete dirençli ve kentsel yaşam kalitesi yüksek” olacak şekilde yeniden yapılandırılmasında pilot çalışma alanı olarak değerlendirilmektedir.
** Tüm proje süreci, farklı disiplinlerin katılımı, yerel yönetimler ve STK’larla iş birliği içinde yürütülmektedir. Hatay ve İstanbul’da uzmanlarla, yerel halkla toplantılar ve çalıştaylar yapılmıştır. Bundan sonraki süreçte yerel halkla birlikte; bilgi edinme, talepleri dinleme ve bilgi verme amaçlı toplantılar yapılmaya devam edilecektir.
** Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen kararlar doğrultusunda proje sınırları içindeki mahallelerde demografik yapı ve hak sahipliği korunmakta, ek konut üniteleri yapılmamaktadır. Böylece önceki komşuluk ilişkileri korunarak ve bölgeye ek nüfus getirilmemesi projenin temel hedeflerindendir. Bu çerçevede tüm çalışmalarda, deprem öncesi mülkiyet pozisyonlarına en yakın noktada konut ünitelerinin sahiplerine verilmesi hedeflenmektedir. 14 Kasım 2023 tarihinde Antakya’da proje alanını kapsayacak şekilde yapılmış olan ‘rezerv yapı alanı’ ilanı uygulama aşamasında planlama süreçlerindeki pratik sorunları gidermeyi hedeflemektedir. Projede yerel halkın mülkiyet haklarının korunması esastır.
PİLOT PROJE ALANI TEMEL İLKELERİ
** 200 hektar alan içinde dere, nehir kenarları imara kapatılarak kamusal açık ve yeşil alanlara dönüştürülmektedir.
** Tüm bölge içerisinde mevcut ana yol izleri tutularak yeniden kurgulanan ulaşım ağı, yaya, bisiklet, insan, toplu taşıma odaklı olarak ele alınmakta, özel otomobile bağlı ulaşım kontrollü olarak düzenlenmektedir.
** Tüm çalışma alanı içinde yapı yükseklikleri kademeli olarak zemin +4, 5, 6 kat olarak düzenlenmektedir.
** Pilot adalarda komşuluk ilişkilerini canlandıracak ortak alanlar kurgulanmakta, gündelik yerel alışkanlıkların sürdürüleceği olanaklar yaratılmaktadır.
** Alan içerisinde tasarlanan projelerde ilkesel olarak deprem öncesinden kalma izler ve kentsel hafıza öğeleri göz önünde bulundurulmakta ve mümkün olan düzeyde bu öğeler korunarak kentlilerin alana yabancılaşmaması sağlanmaya çalışılmaktadır.
** Üretilen tasarımlarda üst ölçekten yaklaşılan bir masterplan doğrultusunda yaklaşımın yanında, alt ölçeklerde yapıların bir araya gelişinde kentsel dokuyu oluşturan öğeler arasında uyum yakalanabilmesi için hassasiyet gösterilmektedir. Tüm proje müellifleri düzenli toplantılar ile tasarımları bir arada tartışmaktadır. Ayrıca malzeme, doku, oran gibi konularda da tasarımlara rehberlik etmek amacıyla bir çalışma grubu bulunmaktadır.
** Mimari ekiplerin de yereldeki hak sahipleri ile bir araya gelmesi sağlanarak projeler üzerinde doğrudan geri dönüş alması sağlanmaktadır. Bu konuda toplantı ve sunuşlar devam edecektir.
